శ్రామిక శక్తికి శరాఘాతం

. నాలుగు నెలల గరిష్ఠ స్థాయికి భారతదేశ నిరుద్యోగిత రేటు
. పెరగని శ్రామికులు… నాణ్యత కొరవడిన ఉద్యోగాలు
. ఇప్పటికే ‘ఉపాధి హామీ’కి తగ్గిన నిధుల కేటాయింపు
. పేలవమైన వేతనాలతో అల్లాడుతున్న కార్మికులు

న్యూదిల్లీ : భారతదేశ శామ్రిక శక్తికి శరాఘాతం ఏర్పడిరది. గత దశాబ్ద కాలంలో పాలకుల అస్తవ్యస్త విధానాలు… ముఖ్యంగా కేంద్రంలో మోదీ నేతృత్వంలోని బీజేపీ ప్రభుత్వ వినాశకర ఆర్థిక, రాజకీయ విధానాల ఫలితంగా నేడు దేశంలో నిరుద్యోగం తాండవిస్తోంది. భారతదేశం నిరుద్యోగిత రేటు నాలుగు నెలల గరిష్ఠ స్థాయికి చేరుకుందని తాజా గణాంకాలు వెల్లడిరచాయి. దేశవ్యాప్త నిరుద్యోగిత రేటు మార్చిలో 7.8 శాతం నుంచి ఏప్రిల్‌లో 8.11 శాతానికి పెరిగింది. పట్టణ నిరుద్యోగ రేటు 8.51 శాతం నుంచి 9.81 శాతానికి చేరింది. ఇది డిసెంబరు నుంచి అత్యధికం. అదే కాలంలో గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ఒక నెల క్రితం 7.47 శాతం నుంచి ఏప్రిల్‌లో 7.34 శాతానికి స్వల్పంగా తగ్గిందని సెంటర్‌ ఫర్‌ మానటరింగ్‌ ఇండియన్‌ ఎకనమీ తాజా గణాంకాలు పేర్కొన్నాయి. నిరుద్యోగిత రేటు మార్చిలో 7.8 శాతం వద్ద మూడు నెలల గరిష్ఠ స్థాయిలో ఉంది. జనవరి, ఫిబ్రవరిలో ఇది 7.45 శాతంగా ఉంది. ఇది డిసెంబరులో 8.3 శాతానికి పెరిగింది. ఇది 16 నెలల్లో అత్యధికం. భారతదేశంలో పెరుగుతున్న జనాభాకు తగినన్ని ఉద్యోగాలను సృష్టించడం ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వానికి కీలకమైన సవాలుగా మిగిలిపోయింది. ప్రత్యేకించి వచ్చే వేసవిలో జరగనున్న సార్వత్రిక ఎన్నికలలో మూడవసారి పదవిని చేపట్టాలని చూస్తున్న నేపథ్యంలో ఈ తాజా గణాంకాలు కేంద్ర పాలకులకు మింగుపడని విధంగా ఉన్నాయి. ‘కార్మికుల భాగస్వామ్య రేటు పెరుగుదల కారణంగా నిరుద్యోగిత రేటు పెరిగింది’ అని సీఎంఐఈ ప్రధానాధికారి మహేశ్‌ వ్యాస్‌ పేర్కొన్నారు. భారతదేశ శ్రామిక శక్తి గత ఐదేళ్లలో 40 కోట్లకు పైగా స్తబ్దుగా ఉందని ప్రసిద్ధ ఆర్థికవేత్త చెప్పారు. ‘ఇది ముఖ్యమైనది, ఎందుకంటే ఇది ఎంత స్థిరంగా ఉందో ఆర్థిక వ్యవస్థ అంతటా విస్తృత ప్రభావాలను కలిగి ఉంటుంది. పెరుగుతున్న పని వయస్సు జనాభాకు సంబంధించి భారతదేశ శ్రామిక శక్తి పెరగడం లేదు’ అని మహేష్‌ వ్యాస్‌ అన్నారు. సీఎంఐఈ విశ్లేషకులు నటాషా సోమయ్య, ఆర్థిక వేత్త మహేశ్‌ వ్యాస్‌ వేర్వేరుగా మాట్లాడుతూ, ఏప్రిల్‌లో నిరుద్యోగిత రేటు పెరగడానికి కార్మిక భాగస్వామ్య రేటు పెరుగుదల కారణంగా ఉంది. ఇది ఉపాధి రేటు పెరుగుదలను కూడా సూచిస్తుందని తెలిపారు. అయినప్పటికీ, భారతదేశంలో ఉద్యోగాలు తక్కువగా ఉన్నాయని, నిరుద్యోగులు అత్యధిక సంఖ్యలో ఉన్నారని అన్నారు. 15 సంవత్సరాలు, అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్నవారిలో 40 శాతం మంది మాత్రమే తమను తాము పని కోసం అందిస్తున్నారని చెప్పారు. అందువల్ల ఈ 40 శాతం మంది మీద ఆధారపడిన వారు మరో 60 శాతం ఉన్నారు. పని చేయడానికి సిద్ధంగా ఉన్నవారు. ఉపాధి కోసం చురుకుగా వెతుకుతున్న వారిని నిరుద్యోగులుగా నిర్వచించడం ద్వారా గణిస్తారు. ‘నిరుద్యోగ రేటు అనేది నిరుద్యోగులుగా ఉన్న శ్రామిక శక్తి నిష్పత్తి. ఇక్కడ శ్రామిక శక్తి అనేది ఉద్యోగి, నిరుద్యోగుల మొత్తం’ అని మహేశ్‌ వ్యాస్‌ అన్నారు. దేశంలో నాణ్యత కలిగిన ఉద్యోగాలు తక్కువ అని అన్నారు. చాలా ఉద్యోగాలలో అత్యంత పేలవమైన వేతనాలు ఉన్నాయని, అసంఘటిత రంగంలో అనధికార ఏర్పాట్లు ఉన్నాయని ఆయన తెలిపారు. గ్రామీణ శ్రామిక శక్తిలో చేరిన వారిలో దాదాపు 94.6 శాతం మంది ఉపాధి పొందారు. అయితే పట్టణ ప్రాంతాల్లో 54.8 శాతం మంది మాత్రమే కొత్త ఉద్యోగాలను కనుగొన్నారు. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ప్రభుత్వ ఉపాధి హామీ కార్యక్రమానికి డిమాండ్‌ తగ్గుతోందన్న వాస్తవాన్ని సీఎంఐఈ కనుగొన్నది.
అసంఘటిత రంగంలో పేలవమైన వేతనాలు
మే 2022లో ఆర్థిక వేత్త అజితవ రాయ్‌చౌదరి అంతర్జాతీయ కార్మిక సంస్థ (ఐఎల్‌వో) ని ఉటంకిస్తూ ‘మంచి’ ఉద్యోగాలు చేస్తున్న వారిని మాత్రమే ఉద్యోగిగా గుర్తించాలని చెప్పారు. జాదవ్‌పూర్‌ విశ్వవిద్యాలయంలో ఆర్థిక శాస్త్రం ప్రొఫెసర్‌ ఒకరు పీటీఐతో మాట్లాడుతూ ‘మర్యాదపూర్వకమైన పని అనేది వారి పని జీవితంలో ప్రజల ఆకాంక్షలను సంగ్రహిస్తుంది’ అని అన్నారు. మంచి ఉద్యోగాలకు ఐఎల్‌వో ప్రమాణాలను వర్తింపజేస్తే భారతదేశంలో నిరుద్యోగిత రేటు చాలా అత్యధికంగా ఉంటుందని చెప్పారు. భారతదేశంలో 80 శాతం కంటే ఎక్కువ మంది శ్రామిక శక్తి అనధికారిక రంగంలో నిమగ్నమై ఉంది. ఇది భారత ఆర్థిక వ్యవస్థలో మూడు ప్రధాన నిర్మాణాత్మక మార్పుల ప్రతికూల ప్రభావాలయిన నోట్ల రద్దు, వస్తు సేవల పన్ను, కోవిడ్‌-19 ప్రేరిత లాక్‌డౌన్‌ను చవిచూసింది. నగదు ఎక్కువగా ఉండే అసంఘటిత రంగానికి సంబంధించి, ప్రణాళిక లేని నోట్ల రద్దు కారణంగా 2017 జనవరి నుంచి ఏప్రిల్‌ మధ్య కనీసం 95 లక్షల ఉద్యోగాలు కోల్పోయారని ఒక ఆంగ్ల వార్తా సంస్థ నివేదించింది. ఇది ఉపాధి రేటులో తగ్గుదలకు దారితీసింది. దీని తర్వాత కార్మిక శక్తి భాగస్వామ్య రేటు బాగా పడిపోయిందని ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రపంచ జనాభా దృకోణం 2019 నుంచి అంచనాలను ఉటంకిస్తూ నివేదిక పేర్కొంది.
ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల భర్తీ ఏదీ?
ప్రభుత్వ రంగాల్లో పెద్ద సంఖ్యలో ఖాళీలు ఉన్నా వాటిని భర్తీ చేయడం లేదు. ఉదాహరణకు, డిసెంబరు 1, 2022 నాటికి రైల్వేలో 3.12 లక్షల ఖాళీలు ఉన్నాయి. వాటిని భర్తీ చేయడం లేదు. దీంతో చాలా మందికి అధిక సమయం పని చేయాల్సి వస్తోంది. ఇది రైళ్ల పని తీరు, ట్రాక్‌ల నిర్వహణపై కూడా ప్రభావం చూపుతుందని మరొక వార్తా సంస్థ నివేదించింది. గత ఏడాది కూడా రైల్వే ఉద్యోగాలు ఆశించిన వారు నిరసనలు చేపట్టారు. ప్రభుత్వ అగ్నిపథ్‌ పథకానికి వ్యతిరేకంగా రక్షణ శాఖలో ఉద్యోగాల ఆశావహులు నిరసన తెలిపారు. ఇది యువతలో ఉద్యోగాల పట్ల ఉన్న నిరాశను స్పష్టంగా తెలియజేస్తోంది. అయితే, ఈ ఏడాది జనవరిలో అధికార బీజేపీ భారతదేశంలో అధికారిక రంగ ఉపాధి పెరుగుతోందని చెప్పడానికి ఉద్యోగుల ప్రావిడెంట్‌ ఫండ్‌ ఆర్గనైజేషన్‌ (ఈపీఎఫ్‌వో) నుంచి నెలవారీ గణాంకాలను ఉదహరించింది. అయితే ఆర్థిక వేత్తల ప్రకారం, ఈపీఎఫ్‌వో నెలవారీ గణాంకాలు లోపభూయిష్టంగా ఉంది. ఇది అధికారిక రంగ ఉపాధిలో కొద్ది భాగాన్ని మాత్రమే స్వాధీనం చేసుకుంటుందని వారు చెప్పారు. ఇదిలాఉండగా, ప్రభుత్వం ప్రజలను ఉద్యోగాలు ఎందుకు కల్పించలేకపోతున్నదని అడిగినప్పుడు, నేరుగా ఉద్యోగాలు కల్పించడంలో ప్రభుత్వం ఆర్థిక సవాలును ఎదుర్కొంటుందని వ్యాస్‌ అన్నారు. ఆసక్తికరంగా జాతీయ గణాంకాల కౌన్సిల్‌ మాజీ చైర్మన్‌ ప్రణబ్‌ సేన్‌ ఒక పత్రికకు ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో, ‘ఒక దేశంగా మనం దాదాపు 3 శాతం నిరుద్యోగిత రేటుకు అలవాటు పడ్డాము. ఇప్పుడు శాశ్వతంగా 6.5 శాతం-ప్లస్‌కి మారినట్లు కనిపిస్తోంది. ఈరోజు వ్యవసాయం గతంలో కంటే ఎక్కువ మంది ప్రజలను ఆకర్షిస్తోంది. దేశంలోని ఉపాధి శ్రామిక శక్తిలో వ్యవసాయ రంగం వాటా 45.5 శాతంగా ఉంది. అయితే కోవిడ్‌-19 మహమ్మారి సమయంలో గ్రామీణ కుటుంబ ఆదాయాలు తుడిచిపెట్టుకుపోయాయి. మహమ్మారి సమయంలో గ్రామీణ శ్రామికశక్తికి ఉద్యోగాలు కల్పించే మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ (ఎంజీఎన్‌ఆర్‌ఈజీఏ) పథకానికి ప్రభుత్వం బడ్జెట్‌ కేటాయింపులను తగ్గించింది. ఒక విశ్లేషణలో, నిరుద్యోగులు తమ కొనుగోలు శక్తిని కూడా కోల్పోతారు. ఇది ఇతర కార్మికులకు నిరుద్యోగానికి దారి తీస్తుంది. ఆర్థిక వ్యవస్థను అలలు చేసే ప్రభావాన్ని సృష్టిస్తుంది.