డా. యం.సురేష్‌ బాబు
బీజేపీకి వచ్చే ఏడాది లోక్‌సభ ఎన్నికలు అగ్ని పరీక్షగా నిలవనున్నాయని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఓటు చీలకుండా ఓవైపు ఐక్యంగా ముందుకు వెళ్లేందుకు విపక్ష పార్టీలు ప్రయత్నాలు చేస్తుంటే. మరోవైపు బీజేపీ ప్రభుత్వం అనుసరిస్తున్న ప్రజా వ్యతిరేక విధానాలతో ధరల పెంపుదలతోపాటు ఇంధన ధరల పెంపు, ద్రవ్యోల్బణంతో నిత్యావసరాల ధరల పెరుగుదల, దేశంలో పెచ్చరిల్లుతున్న నిరుద్యోగం, తదితర అంశాలపై ప్రజల్లో ఉన్న ఆగ్రహం ఈసారి కమలంపార్టీకి బుద్ధిచెప్పే అవకాశం కనిపిస్తున్నదని విశ్లేషకులు పేర్కొంటున్నారు. కేంద్రంలో రెండవసారి అధికారంలోకి వచ్చిన బీజేపీ గత కొద్ది సంవత్సరాలుగా ధరల స్థిరీకరణ అనేది లేక పేద మధ్యతరగతి ప్రజలు తీవ్రంగా నిరాశ నిస్పృహలకు లోనయ్యారు. టమోటా, ఉల్లి, బంగాళా దుంప ఒక వారం వంద రూపాయలు, మరోవారం రవాణా ఖర్చులకు రాక రాత్రికి రాత్రే రోడ్డు వెంబడి సరుకు వదిలేసి వెళ్లిన దుస్థితి దేశవ్యాప్తంగా కనిపిస్తున్నది. కష్ట సమయాల్లో బఫర్‌ స్టాక్‌ ఎంత ఉందని ప్రభుత్వం దగ్గర లెక్కలులేవు. సరఫరా గొలుసు నిర్వమణ సరిగా లేక ఒక చోట రెండు వందల ఉంటే అదే సరుకు యాభై లోపల ఇంకొక చోట ఉంటుంది. ధరల నియంత్రణలు అనేది మార్కెట్‌లో వస్తువులు, సేవలకు వసూలు చేయగల ధరలపై ప్రభుత్వాలు విధించిన అమలుచేసే పరిమితులు. అటువంటి నియంత్రణలను అమలు చేయడం వెనుక ఉద్దేశ్యం కొరత సమయంలో కూడా వస్తువుల స్తోమతను కొనసాగించాలనే కోరిక నుండి ఉత్పన్నమవుతుంది. ద్రవ్యోల్బణం నెమ్మదిస్తుంది లేదా ప్రత్యామ్నాయంగా, నిర్దిష్ట వస్తువులను అందించేవారికి కనీస ఆదాయాన్ని నిర్ధారించడం లేదా జీవన వేతనం సాధించడానికి ప్రయత్నించడం. ధర నియంత్రణలో రెండు ప్రాథమిక రూపాలున్నాయి: ధర సీలింగ్‌- గరిష్టంగా వసూలు చేయగల ధర అంతస్త్తు, ఛార్జ్‌ చేయగల కనీస ధర. ధరల పరిమితికి ఒక ప్రసిద్ధ ఉదాహరణ అద్దె నియంత్రణ. ఇది అద్దెను వసూలు చేయడానికి భూస్వామ్య ప్రభుత్వం అనుమతించిన పెరుగుదలను పరిమితం చేస్తుంది. విస్తృతంగా ఉపయోగించే ధర అంతస్తు కనీస వేతనం (వేతనాలు శ్రమ ధర). చారిత్రాత్మకంగా, వేతన నియంత్రణలు, ఇతర నియంత్రణ అంశాలను కూడా ఉపయోగించే పెద్ద ఆదాయ విధాన ప్యాకేజీలో భాగంగా ధర నియంత్రణలు తరచుగా విధిస్తారు. ధరల నియంత్రణలను ప్రభుత్వాలు మామూలుగా ఉపయోగిస్తున్నప్పటికీ, పాశ్చాత్య ఆర్థికవేత్తలు సాధారణంగా వినియోగదారుల ధరల నియంత్రణలు మార్కెట్‌ ఆర్థిక వ్యవస్థల్లో తాము అనుకున్నది సాధించలేవని అంగీకరిస్తారు. చాలా మంది ఆర్థికవేత్తలు బదులుగా అలాంటి నియంత్రణలను నివారించాలని సిఫార్సు చేస్తున్నారు.
ఉత్తరప్రదేశ్‌లో రైతులను తొక్కించి చంపడం ప్రజలు మర్చిపోరు. మోదీ ప్రభుత్వానికి ఇచ్చిన సమయం చాలని ప్రజలు భావిస్తున్నారని విశ్లేషకులు అంటు న్నారు. బ్రిజ్‌భూషణ్‌ వ్యవహారం, మణిపూర్‌లో హింసాకాండ అంశాల్లో కేంద్ర నిర్లక్ష్య వైఖరిపై ఆగ్రహంగా ఉన్నారని విశ్లేషించారు. ధరల నియంత్రణ చర్యలకు ప్రభుత్వంలో భాగం అనుకూలంగాలేదని ఆర్థిక సలహా మండలి సభ్యులు రవి తెలిపారు. ఆహార పదార్థాల ధరలను అదుపు చేసేందుకు కేంద్ర ప్రభుత్వం వరుస చర్యలు తీసుకుంటున్న తరుణంలో రవి వ్యాఖ్యలు ప్రాధాన్యం సంతరించుకున్నాయి. ప్రభుత్వంలో కొంత భాగం ధరల నియంత్రణ చర్యలకు అనుకూలంగా లేదు, ఆగస్టు 25న మనీకంట్రోల్‌ పాలసీ తదుపరి సెషన్‌లో ప్రధానమంత్రి ఆర్థిక సలహా మండలి సభ్యురాలు షమిక రవి అన్నారు. అలాంటి చర్యలు ఎక్కువ కాలం ఉండవని ఆమె అన్నారు. ఒక సమయంలో పరిష్కారం ఎక్కువ కాలంపాటు ఉండకపోవచ్చు. ఏజన్సీల ద్వారా నిర్దిష్ట టమోటా స్టాక్‌లకు రిటైల్‌ ధరలను తగ్గించడం, నిర్దిష్ట వర్గం బియ్యం ఎగుమతిపై నిషేధాన్ని అమలు చేయడం వంటి ఆహార ధరలను నియంత్రించడం కేంద్ర ప్రభుత్వం వరుస చర్యలు తీసుకున్న తరుణంలో ఇలాంటి వ్యాఖ్యలు ప్రాధాన్యత సంతరించుకున్నాయి. నిత్యావసర వస్తువుల ధరలను తగ్గించడానికి బహిరంగ మార్కెట్‌ విక్రయ పథకం కింద గోధుమలను విక్రయిస్తున్నట్లు. కూరగాయల ధరల పెరుగుదల, పప్పులు, తృణధాన్యాలు వంటి కీలకమైన వస్తువుల ధరల స్థిరమైన ఒత్తిడి కారణంగా జూలైలో భారతదేశం ప్రధాన రిటైల్‌ ద్రవ్యోల్బణం 15 నెలల గరిష్ట స్థాయి 7.44 శాతానికి చేరుకుంది. ఆగస్టులో కూడా ద్రవ్యోల్బణం 7శాతం కంటే ఎక్కువగా ఉంది. రైతుల ప్రయోజనాలను దెబ్బతీసే విధంగా వినియోగదారులను రక్షించడానికి తరచుగా తీసుకుంటున్న చర్యలు ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. ప్రస్తుతం రైతుల ఆదాయం చాలా సంక్లిష్టంగా మారింది. అటువంటి షాక్‌ల నుండి సమాజాన్ని రక్షించడానికి ప్రభుత్వం మూడు వ్యవసాయ చట్టాలను ప్రవేశపెట్టడానికి ప్రయత్నించింది, వ్యతిరేకత కారణంగా ఉపసంహరించారు. జీడీపీ వృద్ధి పరంగా దేశం అద్భుతమైన పనితీరు కలిగిఉంది. దేశం గతంలో దాదాపు 6-7 శాతం వృద్ధిస్థాయిని సాధించినప్పటికీ, గ్లోబల్‌ మందగమనం మధ్య కూడా ఇదే విధమైన వృద్ధి రేట్లు ఆశావాదానికి హామీ ఇస్తున్నాయి. భారతదేశం జిడిపి వృద్ధికి సంబంధించిన అనేక గ్లోబల్‌ ఏజెన్సీలు తమ అంచనాలను పెంచడంలో ఆశ్చర్యంలేదు. ఇంటర్నేషనల్‌ మానిటరీ ఫండ్‌ జనవరి-మార్చిలో వృద్ధి సంఖ్య కారణంగా 2023-24 కోసం భారతదేశానికి జీడీపీ వృద్ధి అంచనాను 5.9 శాతం నుంచి 6.1 శాతానికి పెంచింది. జనవరి-మార్చి భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ 6.1 శాతం వృద్ధి చెందిందని తెలిపింది.
ప్రజాసైన్స్‌ వేదిక అధ్యక్షులు
