త్వరలో ‘వాతావరణ డ్రోన్లు’

బెలూన్ల స్థానాన్ని భర్తీ చేసే అవకాశం
న్యూదిల్లీ : త్వరలో ‘వాతావరణ డ్రోన్లు’ అందుబాటులోకి రానున్నాయి. ఇవి వాతావరణ స్థితిగతుల సేకరణకు దోహదపడనున్నాయి. దేశవ్యాప్తంగా కనీసం 55 ప్రదేశాల నుంచి ప్రతిరోజూ రెండుసార్లు విడుదలయ్యే వాతావరణ బెలూన్ల ద్వారా సెన్సార్లను పంపడం ద్వారా ప్రస్తుతం క్రోడీకరించబడిన వాతావరణ వివరాలను సేకరించడానికి భారతదేశం డ్రోన్లు మోహరించడానికి సిద్ధంగా ఉంది. సెన్సార్లు రేడియోసోండ్‌లో పొందుపరచి ఉంటాయి. ఇది వాతావరణ బెలూన్‌ ద్వారా మోసుకెళ్లే టెలిమెట్రీ పరికరం. వాతావరణ పీడనం, ఉష్ణోగ్రత, గాలి దిశ, వేగాన్ని నమోదు చేస్తుంది. ఎందుకంటే హైడ్రోజన్‌ నిండిన వాతావరణ బెలూన్‌ 12 కి.మీ ఎత్తు వరకు ఎగురుతుంది. కాగా వాతావరణ సూచన కోసం కీలకమైన ఈ వాతావరణ వివరాలను సేకరించడానికి డ్రోన్లను ఉపయోగించే అవకాశాన్ని తాము ఇప్పుడు అన్వేషిస్తున్నామని భూశాస్త్ర మంత్రిత్వ శాఖ కార్యదర్శి ఎం.రవిచంద్రన్‌ తెలిపారు. రేడియో సిగ్నల్స్‌ ద్వారా గ్రౌండ్‌ రిసీవర్‌కు వివరాలను ప్రసారం చేస్తుంది. వాతావరణ వివరాలను సేకరించేందుకు సెన్సార్లతో కూడిన ప్రత్యేక డ్రోన్‌లు సాంప్రదాయ వాతావరణ బెలూన్లకు సమర్థవంతమైన వారసుడిగా ఉంటాయని వివిధ అధ్యయనాలు సూచించాయి. భారతదేశ వాతావరణ విభాగం (ఐఎండీ) వాతావరణ కేంద్రాల ద్వారా దేశవ్యాప్తంగా 550 ప్రదేశాల నుంచి వాతావరణ సమాచారాన్ని సేకరిస్తుంది. అలాగే వాతావరణ సూచనలను జారీ చేయడానికి అంచనా నమూనాల్లోకి అందించిన రేడియోసోండే పరిశీలనలను ఉపయోగిస్తుంది. వాతావరణ బెలూన్ల కంటే డ్రోన్లు కీలక ప్రయోజనాన్ని కలిగి ఉంటాయి. ఎందుకంటే అవి తక్కువ, ఎత్తయిన ప్రదేశాలలో ప్రయాణించేలా నియంత్రణ, మార్గనిర్దేశమై ఉంటాయి. డ్రోన్లు ఐదు కిలోమీటర్ల ఎత్తు నుంచి వివరాలను సేకరించడానికి, సాంప్రదాయ వాతావరణ బెలూన్లను ఉపయోగించి సేకరించిన వివరాలతో పోల్చడానికి డ్రోన్లను ఉపయోగించాలని యోచిస్తోంది. వాతావరణ పరిశీలనల కోసం డ్రోన్‌ సాంకేతికత సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శనలో చేరాలని పరిశ్రమ, విద్యావేత్తలను ఆహ్వానించింది. ‘డ్రోన్లు సమర్థంగా, ఆర్థికంగా సాధ్యమయ్యేవి, సులభంగా మోహరించదగినవి, అలాగే తిరిగి పొందగలిగేవి. ఎగువ గాలి వాతావరణం సరిహద్దు పొర వరకు ఎగువ గాలి పరిశీలనల కోసం ప్రస్తుతం మోహరించిన రేడియోసోండ్‌లతో సాంకేతికంగా పోల్చదగినవి లేదా ఉన్నతమైనవిగా ఉండాలని భావిస్తున్నారు’ అని వాతావరణ కార్యాలయం తెలిపింది. వాతావరణ బెలూన్‌ ఫ్లైట్‌ సాధారణంగా రెండు గంటల వరకు ఉంటుంది. అయితే ఐఎండీ 40 నిమిషాల విమానంలో డ్రోన్లను ఉపయోగించి వివరాలను సేకరించాలని యోచిస్తోంది. విజయవంతమైతే, వాతావరణ బెలూన్లు వాటి విమానం తర్వాత తిరిగి పొందలేనందున ఐఎండీ ప్రతిరోజూ 100 కంటే ఎక్కువ పరికరాలను కోల్పోతుంది. అందువల్ల రేడియోసోండ్‌ల వృధాను తగ్గించడం ఒక ముఖ్య ప్రయోజనం.